1. Önsöz
Trafik kazalarının bütün dünyada büyük bir sorun olduğu acı bir gerçektir. Gelişmiş ülkelerden gelişmemiş ülkelere doğru gidildikçe sorun daha da büyümektedir. Trafik kazalarında ölen ve yaralananlarının sayısını azaltmak, ancak insanların emniyetli davranış kültürünü artırarak sağlanabilir. Bunun ilk adımı yol emniyetinin çok ciddi sorun olduğunun kabul edilmesidir.
Trafik kazasında yaralanma ya da ölümü engelleyebilecek başlıca iki ana öğe vardır; Donanım ve İnsan. Donanım denince, taşıtların güvenlik ekipmanları, insan denince ise davranışlar akla gelmelidir.
Otomotiv endüstrisinde insanı korumaya yönelik emniyet ekipmanları aktif ve pasif olarak ikiye ayrılmaktadır. Aktif emniyet ekipmanları arasında çarpışmayı önlemede yardımcı olan ABS, ESP gibi teknolojiler, pasif emniyet ekipmanları arasında ise çarpışma sırasında taşıtın içindekileri korumada yardımcı olan taşıtlardaki hava yastığı, emniyet kemeri gibi parçalar sayılabilir. Bu ekipmanların bazıları kendiliğinden aktif duruma geçer (Hava Yastığı gibi) bazıları ise kişinin insiyatifini gerektirir (Emniyet Kemeri).
Ülkemizde Emniyet kemeri takma alışkanlığı henüz yeteri kadar gelişmemiştir. Trafik kazalarında yılda yaklaşık 10 bin insanımız ölmektedir. İstatistikler emniyet kemeri takma alışkanlığın geliştirilmesiyle, meydana gelen kazalardaki ağır yaralanmaların, otomobiller de % 45, ticari araçlarda % 50 oranında azaltılacağını göstermektedir.
Bilindiği gibi ülkemizdeki trafik kazalarının %98’i insanların hatalı davranışlarından kaynaklanmaktadır. Bu hataları önlemede en doğru yol, insan davranışlarının olumlu yönde değiştirilmesidir. Sadece otomobil ve kamyon sürücülerinin değil diğer tüm yol kullanıcılarının ve yolcuların davranışlarında da değişiklik olmalıdır. Bu davranışlarda değişiklik üretmenin tek yolu da risklerle ilgili farkındalık yaratmaktır.
Bu çıkış noktasından hareketle, trafik eğitiminin çok az olduğu ülkemizde “Trafikteki Risklerle ilgili Farkındalık Yaratma” çabası sonucu trafikteki hatalı davranışların sonuçlarını gerçeğinden farksız olarak yaşatmak gerekir.
Temel amaç, yapılan aktivitelerle yol kullanıcılarının davranışlarını etkilemek ve alacakları önlemler hakkında bilinçlenmelerini sağlamaktır. Aksi takdirde ülkemizde, trafik kazalarında ölen ve yaralanan insan sayısı artmaya devam edecektir.
Yol emniyeti ile ilgili yaklaşımları, düşünceleri, zorunlulukları ve gereklilikleri dikkate alarak, sosyal sorumluluk bilinciyle toplumun her kesimine ulaşılması hedeflenmelidir.
Hedef kitle, sürücülerin yanı sıra yayalar, çocuklar ve sürücü eşleri gibi diğer tüm yol kullanıcılarıdır. Simülatörler, şehir içinde ya da şehir dışında karayolunda seyahat eden herkes için yaşamsal öneme sahip deneyimleri, eğlendirerek, şaşırtarak ve düşündürerek kazandırır. Bu deneyimler, daha güvenli yolculuklar için farkındalık oluşturur. Tüm yol kullanıcıları kritik durumlardan kaçınmak için önlemleri öğrenmeli ve öğrendiklerini uygulamalıdır.
Simülatörler, insan ile makine etkileşimi düşüncesine dayanmaktadır. Simülatörlerin çalışmasında, fiziksel hareketler ile insanların davranışlarının uyum içinde olmaları gözetilmiştir. Doğru bilgilendirme, katılımcıların davranışlarını ve simülatörlerin başarısını etkileyecektir. Bu yüzden simülatörlerin tasarımı sırasında başarıyı etkileyebilecek bütün faktörler dikkate alınmıştır. Bunun en önemlisi gerçek yaşama uygun olmasıdır.
Simülatörlerin parçaları gerçeğe uygun olduğundan, katılımcıların gerçek taşıt içinde olduklarını hissetmelerini sağlayacak kadar inandırıcıdır. Bu yüzden her yaştaki insana hitap edebilmektedir. Katılımcıların algılamalarını en üst düzeyde tutacak kadar gerçekçidir.
Simülatörler, trafikteki hatalı davranışların, yaşayarak öğrenilmesini ve bu davranışların doğurabileceği tehlikelerin farkına varılmasını sağlamaktadır. Hem eğlenceli hem de düşündürücü olan bu simülatörler, trafikteki risklerin algılanması için üretilmiştir. Katılımcılar eğlenceli, düşündürücü ve unutulmaz anlar yaşarken yaşamsal öneme sahip deneyimler kazanırlar. Bu uygulamalar, risklerin tanıtılmasında ve gerekli önlemlerin alınmasında insanlara katkıda bulunarak başarılı olmayı hedeflemektedir.
Devrilme ve Çarpışma Simülatörlerinin her ikisi de Emniyet Kemeri takma alışkanlığın kazanılması için farkındalık yaratmak amacıyla üretilmiştir.
Devrilme ve Çarpışma Simülatörleri, şirket toplantılarında, üniversite festivallerinde, road-showlarda, outdoor aktivitelerinde, şenliklerde ve eğitimlerde yer alabilir. Sadece simülatörlerin kullanılması için özel aktiviteler düzenlenebilir.
Emniyet kemeri takılmadan yapılan yolculuğun riskinin algılanması için üretilmiştir. Gerçek bir otomobildir.
Katılımcılar, hiç riske girmeden kaza anında bir aracın devrilmesinin oluşturacağı fiziksel ve psikolojik etkileri deneme fırsatı bulurlar. Simülatör, hareket etmeye başladığı anda katılımcılar bir kaza anında başlarına ne gelebileceğini yaşayarak öğrenirler.
Eğitici, simülatör çalışmadan önce katılımcılara, üzerlerindeki cisimlerin (Gözlük, Kravat, Kalem, Anahtarlık vs.), ve araçta boşta olan ekipmanların(Cep telefonu, el feneri, Blok not, Şemsiye vs.) devrilme sırasındaki risklerini anlatır, emniyet kemerinin ayarlarını gösterir.
Katılımcı, simülatörün çalışmaya başlamasıyla, araç içinde süngerden yapılmış bahsi geçen boştaki cisimlerin çarpmalarına maruz kalır. Devrilme sırasında kendilerini yalnızca emniyet kemerinin tutabileceğini bizzat test ederler.
Simülatör, bir römorkun üzerinde sabitlenmiştir, istenilen yere götürülebilir.
Bu simülatörden her turda en fazla 4 kişi yararlanabilir.
Elektrik enerjisiyle 360 derecelik tam bir tur yapar.
İhtiyaç duyulan alan en az 35 -50 metrekaredir.
Bir günde yaklaşık 125-150 kişi test edebilir.
Şehir içinde dur-kalk sırasında meydana gelen kazalar, saatte yaklaşık 10 km gibi düşük hızlarda olur. Bu simülatör, emniyet kemerinin öne doğru savrulmayı önleme özelliğini göstermek için üretilmiştir. Saatte 5-10 km hızla sabit bir koltukta kayan yolcular, hedefe çarparak dururlar. Onları koltuktan düşmekten ve savrulmaktan koruyan emniyet kemeridir.
Simülatör, bir römorkun üzerinde sabitlenmiştir, istenilen yere götürülebilir.
Bu simülatörden her seferinde en fazla 2 kişi yararlanabilir.
Manuel bir şekilde eğitmen komutuyla 2 m kaydırarak çarpma işlemini gerçekleştirir.
İhtiyaç duyulan alan en az 20 metrekaredir.
Bir günde yaklaşık 100-125 kişi test edebilir.